“Για να ξεφύγω από το άθλιο παρόν,
Η Μίτση Πικραμένου με τον δισέγγονο της Πηνελόπης Δέλτα, κ. Αλέξανδρο Σαμαρά- αδελφό του πρωθυπουργού
Ιστορικός, ερευνήτρια και συγγραφέας των δύο πιο πετυχημένων βιβλίων της
εποχής μας. «Η κυρία με τα μαύρα» και το «Ωραίος ως Έλλην», που είναι οι
βιογραφίες της Πηνελόπης Δέλτα και του Παύλου Μελά αντίστοιχα, βιβλία που
αγαπήθηκαν από το αναγνωστικό κοινό μπήκαν αμέσως στους καταλόγους με τα
ευπώλητα.
Η Μίτση Πικραμένου με την Ναταλία Δραγούμη [της οικογένειας του Ίωνα Δραγούμη]
1. Και το πρώτο και το δεύτερο βιβλίο σας αφορούν δυο σημαντικά, ιστορικά
πρόσωπα που σημάδεψαν τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Ποιο
χαρακτηριστικό τους ή ποιο περιστατικό απ’ τη ζωή τους ήταν εκείνο που
σας παρακίνησε να ασχοληθείτε τόσο με την Πηνελόπη Δέλτα στο «Η
κυρία με τα Μαύρα» όσο και με τον Παύλο Μελά στο «Ωραίος ως Έλλην»;
Η συγκυρία για να ξεφύγω από την απραξία που με τυραννούσε πολύν
καιρό ήρθε στις 23 Ιουνίου του 2009. Τότε άκουσα μέσα στον ύπνο μου
τη φωνή του συνταγματολόγου Γιώργου Κασιμάτη στην τηλεόραση να
λέει πόσο απαράδεκτα και αντισυνταγματικά ήταν όσα μας συνέβαιναν.
Πετάχτηκα με τη σκέψη ότι κάτι θα πρέπει να κάνω κι εγώ για την Ελλάδα.
Τυχαία στο διαδίκτυο έπεσα πάνω στην Άννα Παπαδοπούλου, εγγονή
της Πηνελόπης Δέλτα, η οποία έχει χαρίσει όλη της την περιουσία και ζει
άπορη από τη βοήθεια των πρώην κολλήγων της. Ήταν το έναυσμα για να
ξεκινήσω την έρευνά μου. Όταν ξεκινούσα, φυσικά δεν μπορούσα ούτε να
υποψιαστώ πόσο σημαντικά θα ήταν τα αποτελέσματα της έρευνάς μου.
Δεν φανταζόμουνα κιόλας ότι το αναγνωστικό κοινό θα ενδιαφερόταν τόσο
πολύ για τα θέματά μου. Το ευχαριστώ και από εδώ γιατί μου προσφέρει τη
δύναμη για να συνεχίσω.
2. Ποιο ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι της όλης διαδικασίας; Η έρευνα, το
γράψιμο ή η αποτύπωση των γεγονότων ως είχαν;
Η έρευνα είναι εύκολη για εμένα, βρίσκομαι στις βιβλιοθήκες και στα
αρχεία από το 1965, στο δεύτερο έτος του Πανεπιστημίου, όταν βρέθηκα να
εργάζομαι εθελοντικά στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Εξάλλου η τεχνολογία
έχει προχωρήσει πολύ, μεγάλο μέρος του υλικού και στα δικά μας θέματα
είναι ψηφιοποιημένο και η διαδικασία απλουστεύεται. Το γράψιμο είναι
εύκολο πλέον, κάποτε είχα τρομακτική ανασφάλεια. Η δυσκολία έγκειται
στην αποτύπωση των γεγονότων, γιατί προκύπτουν νέα ερωτηματικά και
αυτά πρέπει να απαντηθούν. Αυτό είναι το απρόβλεπτο σημείο, το κομμάτι
του παζλ που λείπει για να φανεί ξεκάθαρη η εικόνα, η οποία παρέμενε
αόρατη ή σκοτεινή. Είτε κάποιοι την έκρυβαν σκόπιμα είτε κανένας δεν
είχε αποφασίσει να την ψάξει, παρόλο που τα τεκμήρια υπήρχαν. Είναι
απορίας άξιον πώς τόσοι άνθρωποι των γραμμάτων έχουν ασχοληθεί με την
Πηνελόπη Δέλτα και τον Παύλο Μελά, αναμασώντας τις ίδιες πληροφορίες,
χωρίς να προσθέσουν ούτε κόμμα στα ήδη γνωστά στοιχεία. Κι όμως ήταν
πολύ εύκολο να βρουν καινούργια πράγματα.
3. Τι είναι εκείνο που μάθατε γι’ αυτούς που σας έκανε εντύπωση;
Η συνολική ζωή τους, η έγνοια τους για την Ελλάδα, ο ανθρωπισμός
τους. Δεν ήξερα, όπως κανένας εξάλλου, ότι η Πηνελόπη Δέλτα, μια
γυναίκα με κλονισμένη υγεία, είχε πάει στην Ανατολική Μακεδονία για να
συμπαρασταθεί ενεργά στους Έλληνες πρόσφυγες που έφθαναν από τη
Βουλγαρία, όταν έληγε ο πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος. Δεν γνώριζα επίσης
ότι οι ελληνικές αρχές ήταν ενήμερες για τις μεταβάσεις του Παύλου Μελά
στη Μακεδονία και ότι προετοιμάζονταν να εκμεταλλευθούν όσα εκείνος
είχε επιτύχει….
4. Διαβάζω στο βιογραφικό σας πως είστε επαγγελματίας ερευνήτρια –
ιστορικός με πολλά δημοσιεύματα σχετικά με ερευνητικά θέματα. Τι ή
ποιος ήταν εκείνος που σας παρακίνησε να προχωρήσετε στην έκδοση
ενός βιβλίου;
Εργάστηκα για παραπάνω από τριάντα χρόνια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών,
στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών. Η νέα εποχή της δραστηριότητάς
μου ξεκίνησε το 2009 και είχε ευτυχή κατάληξη όταν, τον Σεπτέμβριο του
2011, συναντήθηκα με τον Νίκο Μουρατίδη. Το συμβόλαιο για την έκδοση
του παραμυθιού «Στο Κοτέτσι» βρισκόταν την επομένη στο ταχυδρομείο
μου. Έδειξε αμέσως το ενδιαφέρον του για την Πηνελόπη Δέλτα και μου
τόνισε ότι το κείμενό μου έπρεπε να μετατραπεί από δοκίμιο (με 1.652
υποσημειώσεις) σε βιογραφία που να μπορεί να διαβάζεται από όλους.
Κοπίασα είναι η αλήθεια, υποχρεώθηκα να ζήσω ξανά όλη την ιστορία και
στην παραμικρή λεπτομέρειά της. Ουσιαστικά ο Νίκος Μουρατίδης με έκανε
από ιστορικό και ερευνήτρια- συγγραφέα.
5. Επίσης ανακαλύψατε και ένα ανέκδοτο παραμύθι της Πηνελόπης Δέλτα,
που φροντίσατε να βγει για πρώτη φορά σε βιβλίο. Πείτε μας γι’ αυτό.
Η έρευνά μου για την Πηνελόπη Δέλτα ξεκίνησε με τον έλεγχο των έργων
της και στάθηκα ιδιαίτερα στα έντυπα με τα οποία συνεργάστηκε. Έτσι
εντόπισα το παραμύθι «Στο Κοτέτσι», όπως και άλλα κείμενά της που δεν
είναι γνωστά σήμερα, γιατί ποτέ δεν τα ενέταξε στις συλλογές διηγημάτων
της. Υπάρχουν και δύο που η ίδια αποκήρυξε κι έτσι πάλι δεν τα γνωρίζουμε.
Μέσα στα σχέδιά μου είναι να εκδοθούν τα κείμενα αυτά σε τρεις
τόμους, τώρα που πλέον τα έργα της είναι απαλλαγμένα από πνευματικά
δικαιώματα.
6. Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Όσο ζω και όσο η υγεία μου θα το επιτρέπει θα ασχολούμαι με την έρευνα
και θα προσπαθώ να αποτυπώσω στο χαρτί όσα θα ανακαλύπτω. Έχω πολλά
θέματα στο μυαλό μου και ανάμεσά τους είναι και όσα με απασχόλησαν
την εποχή που εργαζόμουνα. Με ενδιαφέρει άλλωστε να γνωρίσω τα
Δωδεκάνησα και ιδιαίτερα την Κάλυμνο που είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου.
Με ελκύει όμως και η Κύπρος που παραμένει ουσιαστικά άγνωστη για εμάς.
Ειδικά η σκοτεινή και δύσκολη περίοδος της Αγγλοκρατίας.
7. Ποιο είναι το βιβλίο που υπάρχει αυτή τη στιγμή στο κομοδίνο σας;
Σπάνια διαβάζω λογοτεχνία, αλλά δεν θα θέλατε να δείτε με τι ασχολούμαι
τώρα. Μιλάμε για στοίβα βιβλίων και πληθώρα φωτοτυπιών που με
βοηθούν να βρω το επόμενο θέμα μου. Δεν έχω καταλήξει ακόμη πού θα
δώσω ιδιαίτερο βάρος. Ελπίζω έως τα τέλη του 2013 να έχω ενημερωθεί και
να έχω καταλήξει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου